Emre Kongar'ın Resmi^* İnternet Sitesi

Makaleler

Articles in English

Eksik olmasınlar, sevgili okurlarım sayı yerine rakamın kullanılması konusunda son derece ilginç yorumlar yolladı.

Bir grup okurum, sayının rakama dönüşmesini "İngilizce özentisine" bağlıyor:

Sezai Oktay şöyle diyor: "Bu yanlışlık İngilizce düşünmekten kaynaklanıyor. Biliyorsunuz İngilizce'deki figure sözcüğü aslında rakamın karşılığı olmasına rağmen sayı anlamında da kullanılabiliyor. Maalesef Türkçe'yi bilmeyen ve İngilizce'yi de ancak konuşup, yazacak kadar bilenlerin marifetiyle bu tür yanlışlar çok sık yapılır oldu."

Sarp Dinçer de İngilizce özentisine dikkat çekenlerden: "İngilizce kullanımdan yola çıkalım. Number (sayı) ve figure (rakam) sözcüklerinin kullanımına bakalım. Medyada pek çok noktada Sales figures announced (Satış rakamları açıklandı) gibi kullanımlar görürüz. İngilizce'nin dil yapısına göre bu yanlış mı değil mi bilmiyorum. Ancak bizde "rakam-sayı" ikilisindeki bu yanlış kullanımın başlangıç noktasının İngilizce diline özenmek, ve onu taklit etmeye çalışmak olduğunu düşünüyorum." diyor.

Bir grup değerli okurum, bu yanlışın Arapça'ya özenmekten kaynaklandığını düşünüyor:

M. Mustafa Görgünel bir soruyla yanıt veriyor: "Sorunuza 'Türk Milleti ne yazık ki, bırakın matematiği, aritmetikten dahi gittikçe uzaklaşıyor -matematiksel/bilimsel düşünmeyi hiç katmıyorum- ve de rakam Arapça'ya daha yakın ve de sayı daha fazla öz Türkçe'yi hatırlatıyor' diye cevap vermek mümkün olabilir mi acaba?"

Adil Gündüz de Arapça özentisini belirtenlerden: "Tek bulabildiğim yanıt -biraz mizahi de olsa- şuydu: Son günlerde Arapça kelimeler kullanmak moda oldu. Belki de sebep budur."

İlkiz Hancıoğlu: "Son zamanlarda bir sözcüğün Türkçesi yerine yabancı dildeki karşılığını kullanmak konuşmaya daha ciddi, bilimsel ve 'profesyonel' bir hava katıyor. Günümüzün yükselen değerleri arasında yalan yanlış bir Osmanlıca da bulunduğuna göre yalın Türkçe sayı yerine Arapça rakam, hatta rakkam derseniz daha bir oturaklı görünmez misiniz? Belki değerlendirmem biraz yüzeysel oldu, ama son zamanlarda 'örnek' yerine 'misal' demek de bazı köşe yazarlarımızın yazılarına ayrı bir 'hava' vermiyor mu?" diye haklı bir gözlemde bulunmuş.

Abdülkadir Candemir: "Bu konuda benim kısa yorumum, rakam sözcüğünün daha ağzı doldurmasıyla oluşan bir ağırlıktan kaynaklanıyor... Bunu kullanan kişiler, verdikleri örneklerin daha güçlü olduğunu düşünüyorlar... Sayı sözcüğü, sanki işitsel olarak zayıf kalıyor... Yani yanlış kullanmak onları çok ilgilendirmiyor, önemli olan vurguda yarattığı etki..." biçiminde bir yanıt yollamış.

Bir de rakamın, sayı anlamında kullanılmasının doğru olduğunu belirtenler var.

Hüseyin Korkut, "Türk Dil Kurumu'nun 'ResmiTürkçe Sözlük'ünde rakamın üçüncü anlamı, 'nicelik' olarak gösteriliyor ve örnek veriliyor: 'Kayıplar yüksek bir rakama çıktı'. Lügatın baskısı Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1977." diye yazmış.

B. Uğur Konuk da Türk Dil Kurumu'nun sözlüğünde rakamın, sayı anlamına da geldiği biçimde bir açıklamaya yer verildiğine dikkat çekiyor.

Rahmi Kumaş, İngilizce ve Fransızca'da rakam ve sayı için farklı karşılıklar verilmiş olmakla birlikte, Meydan Larousse'da ve TDK sözlüklerinde rakam karşılığı olarak sayının da belirtildiğine işaret ediyor ve rakam yerine sayı kullanılmasını öneriyor.

Ayrıca değerli öğretmenler Turgut Çelik ve Mustafa Töngemen de hem konunun önemine değinmiş, hem de bu konuda yapılan başka yanlışları belirtmişler.

Onlar da bir başka yazı konusu.