Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
MEDYA NOTU
EMRE KONGAR
CNN-TÜRK'DE "EMARE", "İBARE" OLURKEN
İnsanların anlamını tam bilmedikleri ya da telaffuz etmekte zorluk çektikleri sözcükleri neden kullandıklarını bir türlü anlamamışımdır.
Sanıyorum, son zamanlarda özellikle gençlerimizde görülen bu eğilim, biraz cehaletten biraz da "bilgiçlik taslama" arzusundan kaynaklanıyor.
Belki de konuşanın, sözcük dağarcığının kıtlığından dolayı o anda doğru kelimeyi bulamamasından kaynaklanıyor bu hatalar.
Genellikle, Arapça ya da Farsça kökenli Osmanlıca sözcüklerin kullanımında ortaya çıkıyor anlam ya da telaffuz yanlışları.
Böyle bir örneğe, 15 Kasım 2003 tarihinde, ikili Sinagog bombalanması olayının CNN-Türk'de irdelenmesi sırasında tanık oldum.
Önce hemen belirtmeliyim ki, tüm haber kanalları, olayı derhal ve bütün ayrıntılarıyla verdi.
Üstelik hiç zaman yitirilmeden, uzmanlardan yorumlar alındı, anlamlı ya da anlamsız pek çok görüş izleyiciye sunuldu.
Bu açıdan CNN-Türk'ü de, öteki haber kanallarını da kutlamalıyım.
Türkiye'de televizyon haberciliği gerçekten çok gelişti.
Bugün siz okurlarıma aktarmak istediğim yanlış, Cumartesi gecesi saat 23:20 dolayında eski Dışişleri Bakanı İsmail Cem ile yapılan canlı bir söyleşi sırasında kulağıma çarptı.
Üstelik yanlış iki kez de yinelendi haber sunucusu arkadaş tarafından.
Olay şöyle:
Cem, tanımadığım genç sunucu arkadaşın bir sorusuna yanıt verirken bu terör olayının bugüne kadar izlenen yanlış dış politikaların bir sonucu olduğunu söyledi.
Bunun üzerine, genç sunucu arkadaş "o güne kadar izlenen yanlış politikalar" sözünü açmak için Cem'e
"Neydi bunun ibareleri?" diye bir soru sordu.
Türkçe'ye egemenliği bilinen Cem, "ibare" sözcüğünün yanlış kullanımından kaynaklanan bu hatalı soruyu anlamadı, ya da sunucuyu düzeltmek istemediği için anlamazlıktan geldi.
Bunun üzerine genç arkadaş sorusunu yineledi:
"Biraz açıklar mısınız, neydi bunun ibareleri?" dedi.
Genç arkadaş, "belirti" anlamına gelen "emare" sözcüğü ile, "bir yazının veya bir konuşmanın bir ya da birkaç tümcelik anlamı, özeti" manasına gelen "ibare" sözcüğünü birbirine karıştırmıştı.
"İbare" kelimesini sözlükler, "tümce", "tümceler", "bir düşünce ifade eden bir ya da birkaç tümce" olarak açıklıyor.
Türkçe'de yaygın kullanımı, "genellikle bir konuşmanın ya da bir yazının içinden alınan, onu özetleyen, açıklayıcı bir kısa ifade" olarak yerleşmiştir.
Kimi zaman bir fikrin özeti, ya da bir yazının başlığı olarak da düşünülebilir.
Genç arkadaşım, belki de canlı yayın heyecanından "belirti" anlamına gelen "emare" ile "ibare" sözcüklerini birbirine karıştırmıştı.
Kendisine "geçmiş olsun" der, hoşgörüsüne sığınarak, bir daha böyle bir dil sürçmesine uğramaması için, anlamından ya da telaffuzundan emin olmadığı sözcükleri kullanmamasını öneririm.
