Emre Kongar'ın Resmi* İnternet Sitesi


Kitaplar

Green Bullet Makaleler

Green Bullet Articles in English

Sürekli Yazılar


 

MEDYA NOTU

 

EMRE KONGAR

 

ŞEHBENDER SOKAĞI NASIL ŞEYH BENDER OLMUŞ

 

 

Sadece Cumhuriyet okuru değil, Cumhuriyet yazarı olmak da çok eğitici bir şey.

Çünkü bırakın bir yazıyı hazırlarken zorunlu olarak o konuda araştırma yapma gerekliliğini ve bu gerekliliğin size kazandırdığı yeni bilgileri, yazdığınız yazılar hakkında sizden bilgili Cumhuriyet okurlarının gönderdiği ayrıntılar da insana çok şey katıyor.

Değerli şairimiz ve tiyatro insanımız Yılmaz Gruda'dan naklen aktardığım Şehbender sokağının adının Şeyh Bender olması olayını (yoksa skandalını mı desem!) yazınca, beş yaşından beri sadık bir Cumhuriyet okuru olduğunu belirten Behzat Üsdiken bir mektup bir de gazete yazısı fotokopisi yolladı.

Üsdiken, Beyoğlu'nda Şehbender sokağının hemen ilersinde, eski adı Sümbül olan, General Yazgan sokağında doğmuş.

Yani klasik deyimle "doğma büyüme" Pera'lı.

Biliyorsunuz, Pera, Beyoğlu'nun eski adı.

Üsdiken, 25 Kasım 1999 tarihli, Perşembe günkü Hürriyet İstanbul'da tam sayfa olarak yayınlanan bir haberde, hem Şehbender sokağının tarihini hem de Şeyh Bender adının nasıl uydurma bir "ideolojik" isim olduğunu anlatıyor.

Yazıdan anladığımıza göre, Şehbender sokağı, bugün herkesin "Beyoğlu" dendiğinde aklına gelen İstiklal Caddesi ile onun arkasındaki ana cadde olan, yani Tepebaşı'nın içinden geçen Meşrutiyet Caddesi arasında bir sokaktır.

Her iki caddeyi birleştiren ve tam Tepebaşı meydanına açılan ünlü Asmalı Mescit sokağına koşuttur, her iki caddeye de doğrudan açılışı yoktur.

Bir ucu Asmalı Mescit'e dik olan Minare Sokağı'na, öteki ucu da yine Asmalı Mescit'e dik olan Sofyalı Sokağı'na açılır.

Sokaktan kimler gelmiş kimler geçmiştir...

Üsdiken, yazısında tatlı tatlı İstanbul'un Pera bölgesinin kültürünü oluşturan bu insanları anlatıyor.

Şehbender adının nereden geldiğini de Üsdiken'in yazısından öğreniyoruz:

Biliyorsunuz, Şehbender, Konsolos demektir.

Sokağın adı 1800'lü yıllarda "Rue de Chancellerie"dir.

Yani "Konsolos Sokağı".

Çünkü, Asmalı Mescit'ten Sofyalı Sokağı'na girerken, köşede Almanların konsolosluk binası vardır.

1933 yılında sokak isimleri Türkçeleştirilirken, sokağın adı da Chanceller sözcüğünün karşılığı olan Şehbender'e çevrilir.

Osman Nuri Ergin'in 1934 yılında yayınlanan İstanbul Şehir Rehberi'nde sokağın adı yine Şehbender'dir.

İstanbul Belediyesi'nin 1971 yılında yayınlanan şehir rehberinde ve 1989 yılında Aysa Limited tarafından yayınlanan İstanbul A-Z, Rehber Atlas'ta da isim yine aynıdır.

1990'dan sonra sokağın ismi, dinci görüşleriyle tanınan belediye yönetimi tarafından Şeyh Bender olarak değiştirilince, Behzat Üsdiken üşenmemiş, araştırmış bu ad nereden geliyor diye.

Çünkü bu isim, Bender adlı bir ülke ya da bir yöre veya bir tarikat olduğu ve bunun da bir şeyhi bulunduğu mantığına dayanmaktadır.

Üsdiken böyle bir ülke bulamaz.

Ben de bu isimli bir tarikat hiç duymadım.

Ama İran'da, Hürmüz boğazında Bender Abbas (aslı Bandar Abbas) ve Bender-i Şah (aslı Bandar-ı Şah) adlı iki liman kenti, bir de Basra Körfezi'nde Bender Şahpur (aslı Bandar Şahpur) adlı bir petrol limanı vardır.

Bize bu bilgileri aktaran Behzat Üsdiken, yazısında haklı olarak "Belediye bu adı nereden bulmuştur?" diye soruyor.

Doğrusu ben de çok merak ediyorum, Belediye bu adı nereden bulmuştur?

Yoksa bu da siyasal İslam'ın ideolojik çarpıtmalarından biri midir?

Bir yetkili yanıtlarsa sevinirim.


  Bu siteden yapılacak alıntılarda kaynak gösterilmesi ahlak kurallarına uygun olacaktır.

Emre Kongar ile iletişim icin e-posta, site yöneticisi ile iletişim için e-posta

Son güncelleme tarihi 25 Mart 2024

Valid HTML 4.01 Transitional