Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
20 Kasım 2023
İşler Kötü Gittikçe Baskı ve Zulüm Daha Da Artar.
Siyasal tarih bize kuramsal bir model sunuyor:
Demokrasiyi öğrenmeye ve onu iyi kötü yaşamaya çalışan toplumlarda, “Demokrasiyi geliştirmek” amacıyla iktidara gelen bir yönetim, çok büyük orandaki sürekli yolsuzluklardan ve bir türlü doymayan aç gözlülükten dolayı ülkenin kaynaklarını bitirip, bunu eleştirenleri de dinci ve/veya etnikçi ideolojilerle susturmaya çalışınca, baskılar dayanılmaz hale gelir...
Bu arada devlet kurumları çökmüş, yandaşlar birbirlerine düşmüş, işler iyice sarpa sarmıştır.
Yönetim hiyerarşisi bile bozulmuş, çıkar ilişkileri içindeki farklı menfaat grupları birbirleriyle kavgaya tutuşmuşlardır.
Yönetim, yaptığı yolsuzluklardan ve haksızlıklardan dolayı iktidara mahkûm hale geldiği için, bir türlü şeffaf ve adil bir seçim yapamaz; iktidarını, çeşitli önlemlerle, sonsuza kadar sürdürmeye çalışır.
Elbette “Sonsuz iktidar” diye bir şey yoktur.
Her iktidar yozlaşır ve yozlaştırır...
Mutlak iktidar, mutlaka yozlaşır ve yozlaştırır!
Her iktidar biter...
Mutlak iktidar mutlaka biter!
* * *
Yine siyasal tarih, bize bu kuramsal otoriter modelin nasıl sonuçlanacağı hakkında çok farklı ipuçları veriyor:
1) Almanya, Hitler örneği. 1945. İntihar.
2) İtalya, Mussolini örneği. 1945. İdam
3) Küba, Batista örneği. 1959. Ülkeyi terk.
4) Portekiz, Salazar örneği. 1974. Askeri darbe.
5) İspanya, Franco örneği. 1975. Normal ölüm.
6) Güney Vietnam, Tran Van Huong. 1975. Evinde hapis.
7) Nikaragua, Somoza örneği. 1979. Ülkeyi terk.
8) Filipinler, Marcos örneği. 1986. Ülkeyi terk.
9) İran, Muhammed Rıza Pehlevi örneği. 1979. Ülkeyi terk.
10) Panama, Noriega örneği. 1989. ABD ordusu. Tutsak edilme.
Elbette Ortadoğu’dan, Asya’dan, Güney Amerika’dan, Afrika’ya kadar daha pek çok örnek bulunabilir ama, en çok bilinen örnekler olduğu için bunları seçtim.
* * *
Bu kuramsal model, elbette her ülküde farklı işler. Her ülke, kendine özgü karmaşık bir siyasal tarihe sahiptir.
Bu kısa yazıda, bu kuramsal modelin sadece bazı ülkelerde nasıl sonuçlandığını belirttim.
Ama tam burada daha önemli bir başka soru daha ortaya çıkıyor:
Bu kuramsal model günümüzde hangi ülkelerde nasıl işliyor ve nasıl sonuçlanacak?
